دود موتورهای دیزل چه سخنی با ما می گویند؟

دود خروجی یک موتور دیزل می­ تواند علامت نگران کننده­ ای باشد  که نشان می دهد موتور به خوبی کار نمی­کند و عمر مفید آن به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است، و نیازمند آن است که اقدامات احتیاطی بر روی موتور انجام شود.

اساساً خروج دود از یک موتور دیزل نشان­دهنده این موضوع است که چیزی در موتور درست عمل نمی­کند. این موضوع باید به عنوان نشانه­ای مبنی بر وجود مشکل (یا ایجاد مشکل) باشد که به طور بالقوه عمر موتور را کوتاه می­کند یا منجر به ایجاد هزینه­های غیر ضروری می­شود. این موضوع باید به عنوان فرصتی برای اقدامات عاجل در نظر گرفته شود که می تواند هزینه ها را در طولانی مدت و همچنین کوتاه مدت صرفه جویی کند. حداقل موضوعی که می توان به وجود دود اشاره کرد که موضوعی ساده به نظر می­رسد، کمبود کارآیی احتراق است که هزینه ­های مصرف سوخت را افزایش می­ دهد. و در قیاسی دیگر ممکن است دود مشاهده شده نشانه­ای از آغاز فاجعه­ای باشد که می­تواند هزینه­ های هنگفتی را ایجاد نماید. (مانند شکستگی پیستون یا خرابی توربوشارژر).

موتور دیزلی که در شرایط خوب و عادی کار می­کند دود قابل مشاهده ای را تولید نمی­ کند. در موتورهای دیزلی که با تکنولوژی قدیمی تولید شده­اند، در هنگام تغییر سرعت و شتاب گیری موتور پودر سیاه كوچكي در دود خروجی مشاهده می­شود که به دلیل پدیده­ ی Diesel lag (تأخیر سرعت توربوشارژر و تأمین هوا) است. که این موضوع نیز طبیعی و قابل قبول است. ولی در موتورهای مدرن وجود هرگونه دودی در خروجی موتور قابل قبول نیست.

سه نوع اصلی دود وجود دارد که با رنگ قابل شناسایی هستند. و یک نوع دود که به دود Blowby معروف است. در زیر به این نوع دودها به اختصار اشاره شده است.

دود سیاه

رایج ترین دودی که از موتورهای دیزل خارج می شود دود سیاه است. این دود نشان دهنده احتراق ضعیف و ناقص سوخت دیزل است که ازجمله دلیل آن :

• تایمینگ نادرست موتور
• انژکتور کثیف یا فرسوده
• باز ماندن بیش از اندازه انژکتور در موتورهای Common rail
• پاشش بیش اندازه سوخت در محفظه احتراق
• خرابی توربو شارژر (هوا ورودی مطابقت با سوخت ندارد)
• تنظیم نبودن لقی سوپاپ­ها
• تنظیم نبودن نسبت سوخت و هوا
• فشرده سازی کم سیلندر (مانند چسبیدن پیستون رینگ یا فرسودگی قطعات داخلی سیلندر)
• کثیفی فیلتر ورودی هوا
• محدودیت در سیستم دود یا هوا (مانند بیش از حد کوچک بودن و یا پیچ خوردگی سیستم لوله کشی)
• تجمع کربن در منیفولد هوا
• کیفیت پایین سوخت
• تجمع کربن در محفظه احتراق یا توربوشارژر
• کارکرد موتور در دمای پایین

دود آبی

دود آبی نشان دهنده این موضوع است که روغن موتور به محفظه احتراق راه پیدا کرده و سوخته می شود.به اصطلاح موتور دارای روغن سوزی است. از جمله دلایلی که موتور را دچار روغن سوزی می­نماید می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فرسودگی گایدهای سوپاپ
• فرسودگی در سیستم قدرت (مانند سیلندر، رینگ پیستون ، شیارهای پیستون)
• صاف شدن سطح داخلی سیلندر
• چسبیدگی رینگ پیستون
• خرابی آب­بند توربوشارژر
• استفاده از روغن با درجه نادرست (روغن بیش از حد رقیق و عبور روغن از رینگ پیستون)
• اختلال روغن موتور با سوخت

دود سفید

دلیل اصلی ایجاد دود سفید در موتورهای دیزل این است که مقداری از سوخت در محفظه احتراق نسوخته و به طور خام از موتور خارج می­شود که ممکن است دلایل زیر را در بر داشته باشد.

• انژکتور خراب یا معیوب
• زمان پاشش نامناسب انژکتور
• فشرده سازی کم سیلندر (شکستگی یا خرابی سوپاپ، چسپیدگی رینگ پیستون، صافی سطح داخلی سیلندر)

از دلیل دیگر ایجاد دود سفید در موتور دیزل می­توان به وجود آب در محفظه احتراق (شکستگی سرسیلندر، خرابی و پارگی واشرها و ...) اشاره نمود

دود Blowby

دود Blowby ، به انتشار فشار محفظه میل لنگ (دود یا بخار) خارج از سیستم تهویه محفظه میل­لنگ اطلاق می­گردد. در این مواقع، دود از مجاری دیگری مانند لوله نشان­دهنده روغن (Dipstick) ، درپوش سوپاپ­ها و ... خارج می­شود و ممکن است موتور به دلیل فشار زیاد از نقاط ضعیف دچار روغن ریزی شود. برخی از دلایل ایجاد دود Blowby می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• چسبیدگی رینگ پیستون
• خوردگی و پوسیدگی سیلندر
• شکستگی و فرسودگی رینگ پیستون
• ترک خوردگی یا شکستگی پیستون

دلایل اشاره شده تنها 20 درصد از دلایل ایجاد دود Blowby است و 80 درصد دلیل دیگر وجود رسوبات در شیار پیستون است که باعث می­شود رینگ پیستون داخل شیار چسبیده و نمی تواند وظایف خود را انجام دهد.

تهیه کننده: مهدی عربی

کارشناس نت و مدیریت دارایی های فیزیکی